شاعری که مبلغ هم هست/ خمام نیاز جدی به یک انجمن شعر دارد/ آرزوهای خانم شاعر/ شعر عطر و بوی زندگی من است

به گزارش خوبان: نجمه پورملکی از شاعران جوان خمامی است که شعر آیینی می سراید. او که اکنون ترم پایانی حوزه علمیه را در سطح 2، پشت سر می گذارد خود را برای سطح 3 آماده می کند. به مناسبت میلاد باسعادت حضرت زهرا(س) و روز زن، با این بانوی موفق به گفتگو نشستیم.

آنچه می خوانید ماحصل گفتگوی خبرنگار ما با این شاعر جوان خمامی است.

خوبان خبر: به عنوان سوال اول خود را برای کاربران ما معرفی کنید.

نجمه پورملکی هستم. متولد سال 1361، پس از پایان تحصیلات در خمام، در سال 1389 وارد حوزه علمیه شدم.به امید خدا و با اتمام این سطح، از سال جدید وارد سطح 3 حوزه می شوم.

خوبان خبر: شعر را از چه سنی و در چه قالبی شروع کردید؟

آقای فارسی در خمام انجمنی داشت که ما 5-6 نفر بچه های دبیرستانی، روزهای سه شنبه از سال 79 تا 82 در آنجا شرکت می کردیم. بعد از فوت ایشان، جایی نبود که دور هم جمع شویم و قالب های شعری را حرفه ای ادامه دهیم. هر کدام از ما به راه خود رفتیم و من رویکرد شعر آیینی را انتخاب کردم.

خوبان خبر: شعر آیینی دقیقا به چه نوع شعری اطلاق می شود؟

شعر آیینی همان وزن کلاسیک را دارد ولی با جان مایه مناقب و مراثی اهل بیت است. اگر بخواهیم شعر آیینی را در یک جمله تعریف کنیم «شعر آیینی شعری است که دارای مزامین مناقب و مراثی اهل بیت است.»

در ادبیات فارسی 28 وزن شعری داریم که در قالب های مثنوی، غزل، قصیده ، رباعی و … هستند.

پس از پیروزی انقلاب و حمایت های مقام معظم رهبری از شعر خصوصاً شعر آیینی، جنب و جوش خاصی در بین شاعران به وجود آمد.

خوبان خبر: چه زمانی متوجه وجود طبع شاعری در خود شدید؟

در مدرسه همواره یکی از دانش آموزان فعال به حساب می آمدم. در روزهای دهه فجر و ایام انقلاب سعی می کردم در قالب شعر و سرود مطلبی را آماده کنم. وقتی معلم پرورشی از ما می خواست که شعری در این خصوص آماده کنیم، من از جایی برنمی داشتم. بلکه خودم آهنگ می ساختم و شعر می سرودم. همین مناسبت ها، کم کم باعث شد تا شعر را حرفه ای دنبال کنم.

همیشه رتبه ادبیات من از بقیه درسهایم بیشتر بود و همین باعث می شد که در ایام تابستان کتاب های شعر زیادی می خریدم و مطالعه می کردم. در ایجاد حال و هوای شعری، دیدار و آشنایی با شاعران مطرح مهم و داشتن قریحه شاعری از اهمیت خاصی برخوردار است. البته باید شعرخوان خوبی هم بود.

خوبان خبر: خمام انجمن شاعران دارد؟

وجود انجمن شعر آیینی خواهران در خمام به وفور احساس می شود تا شاعران پراکنده نشوند. آقایان حاذق و هدایت خواه از شاعران جوان شعر آیینی در خمام هستند که به راحتی می توانند در انجمن های شعر آیینی تهران شرکت کنند و یا با مداحان بزرگ همکاری کنند اما خانم های شاعر در خمام بسیار غریب هستند. یعنی جایی نیست که ما به صورت هفتگی در آن حضور یابیم و در حضور بزرگی شعر خود را بخوانیم تا نقد شود.

خوبان خبر: چه شد که به سراغ شعر آیینی رفتید؟

یکی از مشکلات شعر آیینی، آسیب هایی است که در آن وجود دارد و یکی از دلایلی که من پس از اتمام حوزه، به صورت جدی در حال پیگیری شعر آیینی هستم همین موضوع است. وقتی در یک یادواره یا در مراسمات دهه فاطمیه و… شرکت می کنم، می بینم که چقدر انحرافات وارد مضامین شعری شده و مداحان هم بدون توجه، آن شعرها را می خوانند این لزوم را بیش از پیش احساس می کنم. وقتی عالمی به این سروده ها دقت می کند، متوجه می شود که چگونه یک شاعر از روی علاقه سطحی شعری در وصف اهل بیت (ع) سروده است.

هیئت یک تریبون فرهنگی است، شعری که قالب و محتوا نداشته باشد، به جای این که مقام اهل بیت را نزد مردم بالاتر ببرد، نعوذ بالله پایین می آورد و همین موضوع باعث ورود جدی من به شعر شد.

خوبان خبر: تا کنون از سوی ارگان خاصی از شما حمایت شده است؟

من چند تا دفتر شعر آماده کرده ام. دفاتر شعر یادواره ای، مراثی و مناقب و مدح اهل بیت (ع) . در دوره بخشدار قبلی، یک بار دفتر شعرم به بخشداری رفت اما هیچ وقت چاپ نشد و یا مرکز مدیریت حوزه های علمیه نیز یک سری از دفاتر شعرم را در اختیار گرفتند تا به بخشداری رشت بدهند و یا برای اخذ مجوز . اما هنوز هیچ کدام چاپ نشده است.

البته شعرهای من به گرد پای شعر شعرای آیینی نمی رسد.

من به چاپ شدن شعر علاقه خاصی ندارم و شعرهایم دست مداحان در حال پخش است. علت این که به مصاحبه با شما راضی شدم هم این بود از این که دیدم افرادی در خمام هستند که به شعر اهمیت می دهند خوشحال شدم. چون می دانید که اهل بیت (ع) به شعر نگاه ویژه ای دارند. تا جایی که می فرمایند: شاعر مجاهد فی سبیل الله است.

خوبان خبر: زندگی یک بانوی شاعر با خانم های دیگر چه تفاوتی دارد؟

در وجود هر کس اگر مقداری نبوغ شعری وجود داشته باشد، دیدگاهش با دیگران فرق می کند. به خصوص اگر این دیدگاه با معرفت اهل بیت همراه باشد یک جهان بینی توحیدی تری به زندگی انسان می دهد.

البته من فقط با شعر سر و کار ندارم و به لطف اهل بیت سر سفره معارف ایشان که میراث تشیع است نیز حاضر هستم و این دو موضوع از من انسانی را ساخته که همواره در صحنه ها حضور دارد. یعنی جایی که نیاز باشد با شعر خود به نشر معارف اهل بیت و ابراز ارادت به ایشان می پردازم و جایی که نیاز به تبلیغ باشد، مثلا در عرصه های مختلفی که بسیج یا حوزه علمیه فراهم می کند، حضور دارم.

چند سالی است که در گروه ادیان شناسی استان در شاخه مسیحیت نیز حضور دارم و در حال بررسی آسیب های مسیحیت که در منطقه ما ایجاد کرده هستم.

خوبان خبر: تا کنون عنایتی را از اهل بیت در شعر خود حس کرده اید؟

هر وقت اهل بیت شعری را عنایت می کنند من متوجه می شوم که اکنون عنایتی به من شده است.

در روایت داریم که رسول اکرم (ص) به حسان بن ثابت گفت تا زمانی که برای ما اهل بیت شعر می سرایی، موید به روح القدس هستی. یعنی این یک روح قدسی است که در شخص ایجاد می شود که از بزرگان عالم هستی شعر بسراید و این بالاترین عنایت برای من است و وقتی خدای ناکرده قطع شود من متوجه می شوم که رابطه ام با اهل بیت (ع) را از دست داده ام.

خوبان خبر: به غیر از سرودن شعر، چه فعالیت دیگری دارید؟

علاوه بر سرودن شعر، مربی طرح صالحین منطقه و مبلغ حوزه علمیه نیز هستم.

خوبان خبر: می توانید روزی از زندگی خود را بدون سرودن شعر تصور کنید؟

شعر عطر و بوی زندگی من است. اگر روزی شعر از زندگی من برچیده شود، زندگی عادی نخواهم داشت. باید شعر در جانم باشد که به زندگی ام انگیزه دهد. در کوچک ترین فرصتی که به دست می آورم به مقتل خوانی و شعر خوانی می پردازم و این جز لاینفک زندگی من است.

خوبان خبر: سروده های کدام شاعر را بیشتر می پسندید؟

از شاعران بزرگ که ارادات خاصی به جناب حافظ دارم. شعرهای صائب تبریزی را هم می خوانم.

از شاعران آیینی جدید هم دفترهای شعر حمیدرضا برقعی و علی اکبر لطیفیان را می پسندم.

خوبان خبر: در خلال گفته های خود از همکاری خود با مداحان سخن گفتید. بیشتر توضیح می دهید.

من همکاری با مداحان را وظیفه خود می دانم. یکی از این مداحان حجت الاسلام و المسلمین خیرخواه است که از سال 86 با ایشان همکاری دارم و حجت الاسلام کریم عاشوری که از روحانیون شعرشناس هستند. ایشان قبل از رفتن به انزلی مداحان و شاعران را دور هم جمع می کردند و خیلی از مداحان مثل آقایان عباسپور و نظامعلی را آقای عاشوری وارد منطقه ما می کرد تا هم بچه ها با شعر آشنا شوند و هم با فضای هیئتی.

یکی از مداحان جوان استان هم آقای ابوذر روحی هستند که از سال 89 با ایشان نیز همکاری دارم که جا دارد ازهمین طریق از ایشان تشکر ویژه نمایم. زیرا رشد شعری خود را مدیون آقای روحی می دانم. چون ایشان با توجه به شرایط زندگی من در روستا و کمبود امکانات، هر وقت به تهران و قم می رفتند برای من کتاب های شعر می آوردند. یا بسیاری از آسیب های شعری را به من  گوشزد می کرد. خیلی از فضاهای شعری را من از ایشان یاد گرفتم. و حاج الیاس آستی که همکاری با ایشان را تازه شروع نموده ام.

خوبان خبر: با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری که « شاعر نباید بی تفاوت به حوادث و اتفاقات پیرامون خود باشد» شما در سرودن اشعار خود به این مقوله پایبند هستید؟

100 درصد. صحبت های حضرت آقا نه تنها سرلوحه زندگی عادی و تبلیغی من بلکه در سرودن اشعار نیز هست.

وقتی مقام معظم رهبری در دیدار اقشار مختلف مردم، سخنرانی می کنند یا وقتی ماجرای اهانت به رسول اکرم (ص) پیش آمد و … یک جوان هیئتی که شاید نتوانسته به این سخنان گوش کند، در قالب شعر یا یک سرود و شور سینه زنی در هیئت به این سخنان توجه می کند.

خوبان خبر: برای سرودن اشعار خود چقدر مطالعه می کنید؟

هر روز و هر لحظه نیاز به مطالعه دارم. چون می دانید که شعر هم یک جریان شناسی است و ما نباید از این جریان عقب بیفتیم. چون وزن را نمی توان تغییر داد. همیشه ایام، شعر انقلابی با جریان های روز گره خورده و اگر در این مسیر عقب بیفتیم شعر محتوای خود را از دست می دهد.

در برخی برهه ها، به خاطر وجود شاعران بی سواد و یا شاعران منزوی، یک عده برای کسب درآمد بالا آمدند و مطالب را تحریف کردند.

الان اگر یک شاعر، مقتل خوان قهاری نباشد و با مقتل آشنا نباشد یا با کتاب هایی که در حوزه شعر آیینی نوشته شده آگاهی نداشته باشد، باعث وهن مذهب و رکود شعر می شود.

خوبان خبر: شما در این زمینه چه کتابی را پیشنهاد می کنید؟

کتاب در این زمینه زیاد است اما کتاب شهید مطهری با نام « حماسه حسینی» بی نظیر است. هنوز به پای این کتاب کتابی نوشته نشده است.

کتاب های دیگری هم که بعد از این کتاب چاپ شده، باز گرفته از همان محورهایی بوده که شهید مطهری در حماسه حسینی پیشنهاد داده است. این کتاب هم در حوزه تحریفات نقلی، معتبر است و هم در حوزه محتوایی. برای مثال ازدواج حضرت قاسم (ع). شهید مطهری معتقد بود که اگر دقت کنیم می بینیم چنین چیزی صحت ندارد و ایشان اصلا ازدواج نکرده اند.

خوبان خبر: آفت های شعر آیینی را در چه چیزهایی می دانید؟

انحراف از مسیر اصلی، بزرگ ترین آفت شعر آئینی است. مستر همفر در کتاب خود می نویسد: انقلاب ایران از دو راه دچار خدشه می شود: یکی از طریق نفوذ در بدنه مرجعیت و دیگری از طریق مداحان بزرگ که متاسفانه هر دوی این موارد در حال اتفاق افتادن است.

خوبان خبر: چه کسانی مشوق شما در این راه بودند؟

اساتیدی که از همان دوران دبیرستان من را تشویق به شاعری می کردند مشوق اصلی من بودند. اما در حال حاضر این مشوق، حاج ابوذر روحی است.

خوبان خبر: فضای شعر ایران را چگونه ارزیابی می کنید؟

شعر یک جریان است و در هر جریانی همواره ریزش ها و رویش ها با هم وجود دارد. در دیدارهای نیمه ماه رمضان حضرت آقا با شاعران، رهنمودهای ایشان نه تنها در خصوص شعر آیینی است، بلکه ایشان حتی طنز کشور یا شعرهای در قالب های قدیمی را جهت دهی می کنند.

جوانان امروز نه تنها به حفظ و قرائت قرآن بلکه به سرودن شعر نیز گرایش دارند. این موضوع نه تنها در شهرها بلکه در روستاهای دورافتاده هم صحت دارد.

یکی از دغدغه های من این است که روزی بتوانم علاقه مندان به شعر در خمام را از روستاها و شهر دور هم جمع کنم. شعر یک نوع عطیه و لطف خفیه خداوند محسوب می شود.

روزهای پنج شنبه که به مسجد جامع برای تبلیغ می روم، در پایان کلاس جلسه نقد کوتاهی برای کسانی که به شعر علاقه دارند، برپا می کنم. اما این کافی نیست.

خوبان خبر: الان چه شعری به ذهنتان می رسد؟

سروده ای در وصف حضرت زینب در قالب چهارپاره سروده ام که برایتان می خوانم:

پایم همیشه بین غزل باز بود و هست/ شعر تو هم مثل خودت ناز بود و هست

تا از شما شروع نکنم که نمی شود/ پایان همیشه مال یک آغاز بود و هست

من را هوای عشق تو تا اوج می برد/ حسم کنار دست تو پرواز بود و هست

اشکی که می چکد به نشان محبت است/ اشک از قدیم شیوه ابراز بود و هست

کار کسی با تو به مشکل نمی خورد/ دستت همیشه خیر و مددساز بود و هست

اسمت گمان کنم که حروف مقطعه است/ تو زینبی و اسم تو یک راز بود و هست

از حنجرت صدای علی می رسد به گوش/ آن حنجره به معنی اعجاز بود و هست

پیغمبران مثل تو دختر نداشته اند/ گر داشته اند از تو که بهتر نداشته اند

افتاده تا زمین نخورد پا نمی شود/  دود چراغ نخورده که ملا نمی شود

آدم بدون عشق به جایی نمی رسد/ بی غوره که شراب مهیا نمی شود

هر خواهری که جور برادر نمی کشد/ هر زینبی که زینب کبری نمی شود

دارم به حس و حال شما غبطه می خورم/ این حس خوب در همه پیدا نمی شود

با هر دمت به یاد حسینی و معجزه است/ ماندم چگونه نام تو عیسی نمی شود

کم لطفی است گر که کدای تو شک کند/ پر می شود پیاله من یا نمی شود؟

پای شفاعت از من حر یک حسین کم است/ باید تو هم بیایی و تنها نمی شود

بی تو صف قیامت ما نامرتب است/ چون نیمی از شفاعت ما دست زینب است

زینب کسی است که معجزه از هر غریب داشت/ تنها پیمبری است که صبر جمیل داشت

با این که دختر است ولی در مقام حرف/ زور علی و جعفر و حتی عقیل داشت

باید مهار ناقه ی او با ادب گرفت/ ای کاش کوفه معرفت جبرئیل داشت

مریم به پیش دانش تو بی سواد بود/ لقمان کنار دست تو پایی علیل داشت

تا آمدی به قلب صبورت سلام کرد/ حتما خدا برای خودش یک دلیل داشت

چشمان تو به نافذی چشم حیدرند/ شمشیر هر نگاه تو صدها قتیل داشت

خورشیدی و دور و برت سایه بیشتر/ ایمان ما به چشم تو از آیه بیشتر

شعرم ردیف غم شده با زینب و حسین/ می پرسم از خودم چرا زینب و حسین

حتی میان عالم شعر و خیال هم/ از هم نمی شوند جدا زینب و حسین

معمارهای علقمه عباس و فاطمه/ معمارهای کرب و بلا زینب و حسین

اینجا که آمدیم دعا بوده پشتمان/ از مرتضی و فاطمه تا زینب و حسین

ما لب به جام و باده دیگر نمی زنیم/ کل شراب ما و شما زینب و حسین

خود را برای دین خدا خرج کرده اند/ معیارهای عشق و وفا زینب و حسین

هرگز زمین نخورده و هرگز نمی خورم/ محکم گرفته اند مرا زینب و حسین

کس نیست اینچنین بلد نوکری که من/ کس نیست اینچنین همه دم مادری که من

خوبان خبر: تا کنون به زبان محلی شعر سروده اید؟

بله. اما تسلط کامل ندارم.

چندی پیش، همایشی در خشکبیجار برگزار شده بود و معلمم برای این همایش شعری از من درخواست کرده بود و من به زبان گیلگی کل مشکلات استان را در قالب شعر آوردم.

خوبان خبر: و کلام پایانی…

از همسرم تشکر ویژه دارم که این فرصت را در اختیار من قرار دادند تا در کنار درس خواندن و تبلیغ، به سراییدن شعر هم ادامه دهم. اگر روزی شعری نسرایم، همسرم از من سراغ یک شعر جدید را می گیرند و به نوعی پاسبان این نعمتی هستند که خداوند به من عطا فرموده است.

انتهای پیام/89