چرا ابوالفضل (ع) را پناهگاه و باب الحوائج نامیده ‏اند؟

روشن است که شیعه در اثبات ادعاها «ابناء الدلیل» است. یعنی هر چند در فروع فقهی مؤمنین و پیروان را به اجتهاد و در موارد دیگر به تقلید از کارشناسان دین ارجاع می‏دهد اما راه تفکر همواره سرآمد طرق دیگر است. آری در مواردی که برای دست یافتن به دلیل راهی نیست و عامه شیعیان نمی ‏توانند حرفه‏ای کارشناس و متخصص شوند به اهل خبره ارجاع داده می‏شوند و این امر در همه امور و عرف سایر ادیان و حتی غیر متدینین ساری و جاری است. چنانکه همه عوام کارشناس علوم طبیعی و طبی و مکانیک و… نیستند و به اهل هر علم رجوع می‏ نمایند.اما در نحن فیه بدون دلیل قمر بنی ‏هاشم را ملجأ و پناهگاه و باب الحوائج ندانسته‏ اند. بلکه به دلایل متعدد عقلی و نقلی این موضوع توجیه و پذیرفته شده است. در مبحث وجه تسمیه عبس به القاب و کینه ‏ها و اسامی حضرت و علل این عناوین و اطلاق آنها اشاره گردیده است. در جای خود توضیح داده شده است که بنی‏ هاشم همواره مورد توجه و رجوع گرفتاران و بی‏ پناهان بوده‏ اند. سقایت و آب‏ رسانی و اطعام به زائرین و مجاورین کعبه تنها گوشه‏ ای از فضایل ایشان است. قصی جد ششم ابوالفضل (ع) به سید و آقای حرم مشهور بود. [۱] .

از ابتکارهای قصی این بود که دستور داد در عهدی که همگان بت پرستیدند از زائرین حرم و بیت الله پذیرائی شود. و به پیشنهاد وی اموالی جمع شد و مقدم حجاج را با قربانی‏ های متعدد بر سر راهشان هنگام ورود به کعبه گرامی بدارند. آتش روشن کنند تا کسانی که نزدیکی حرم سرگردان می ‏شوند با مشاهده دود و آتش راه را پیدا کنند. از دور زمانها شام قصی به حجاج معروف بود و هنوز که پادشاه عربستان در صحرای منا به زوار شام می‏دهد از آثار یادگاری قصی است [۲] .

عبد مناف فرزند قصی جد پنجم پدری عباس (ع) هم از نظر بزرگی و شرافت ممتاز بود. و چون بسیار خوش سیما بود وی را «ماه بطحاء» لقب دادند [۳] .

وی بسیار سخی بود و حتی در زمان پدرش کسی را از جود و کرم خویش ناامید نمی‏ساخت و به او لقب «فیاض» دادند [۴] .

منزلت والایش موجب شد مناف نام بگیرد. هاشم جد چهارم ابوالفضل (ع) فرزند عبدمناف هم فردی فاضل بود. در یکی از سالها که قحطی آمده و قریش را آزار می‏داد هاشم به شام رفت و گندم و کعک (شرمال) خرید و قربانی کرد و سفره انداخت و بی ‏پناهان را پناه می‏داد. در مکه منی و مشعر پذیرایی حجاج را عهده ‏دار شد. وی پایه ‏گذار امنیت تجاری به یمن و قریش است که با مذاکرات با پادشاهان روم و غسان امنیت فراهم کرد [۵] .

عبدالمطلب هم معروف است. او دستوراتی داد که بعدها اسلام آمد همانها را تأیید کرد. او چنان بخشنده بود که حتی برای پرندگان وحشی نیز غذا تهیه و به بیابان می ‏انداخت. او کتب آسمانی را مطالعه می‏ کرد و جزو اوصیا بود [۶] .

ابوطالب جد اول ابوالفضل (ع) هم که در مکه سیادت و سروری داشت و پناه مردمان بود. او سرپرست و پناه رسول الله (ص) بود. امام علی(ع) هم که پناه همه عوام و اوصیا و اولیا بود. بنابراین اگر در این نوشتار طرق توسل به ذیل عنایات و کرامات باب الحوائج الی الله ماه بنی‏ هاشم سخن می‏گوئیم بدین لحاظ است که:

۱- پناه دادن به بیچارگان سیره جاریه اجداد مطهرشان نیز بوده است.

۲- در طول ۳۴ سال حیات فردی و اجتماعی حضرت همواره در رفع گرفتاری محتاجان کوشا بودند.

۳- بنابر اینکه: ان الله لا یضیع اجر المحسنین و… تمام وجود حضرتش احسان و نیکی و جود بود. بخصوص جوانی از پدر و مادری مثل علی (ع) و ام‏ البنین (س) و دارای مقام والای تالی تلو عصمت که خود نیز مراتبی بس والا را از عصمت و حجب و سخا و خلق و کرامت و شجاعت و غیرت و تجسم حیا و رادمردی و تبلور ایثار و فتوت داشتند.

۴- حیات مبارکش سرشار از رفع حوائج مردم بود.