تجاربی تلخ برای آینده‎ای روشن

تجارب تاریخی، سرمایه بزرگی برای حرکت رو به جلو و پیشرفت هر فرد یا جامعه‎ای است که دغدغه رشد و کامل شدن را داشته باشد، به‎شرطی که آن فرد یا جامعه از آن واقعه به‎درستی آگاهی يابد و بدون پیش‎داوری و ذهنیت غلط در آن نیک بنگرد و آموزه‎‎های لازم را از آن دریافت کرده و چراغ راه خویش نماید.
حوادث تلخ کوی دانشگاه در تیر ماه سال‎‎ 1378 و خردادماه 1388 از جمله رخداد‎هایی است که علی‎رغم داشتن نقاط اشتراک و همچنین تفاوت‎‎های خاص هر یک، کمتر واقعیت و اصل آن‎‎ها معلوم شد و اندک افرادی به‎دور از پیش‎داوری به آن‎‎ها نگاه درستی کردند تا ابعاد متفاوت آن را برای عبرت اندوزی و درس‎گیری مورد دقت و توجه قرار دهند، امری که در سطور بعد سعی گردید تا به‎دلیل حضور بی‎واسطه‎ در هردوی این حادثه‎‎ها و مواجهه مستقیم با اصل واقعیت آن‎ها، به برخی از ابعاد آن اشاره گردد.
1. اصل حوادث کوی در سال‎‎های 78 و 88 از تلخ‎ترین حوادث سال‎‎های نه چندان دوری است که بزرگی فاجعه آن در سال 78 به‎قدری بود که رهبر فرزانه انقلاب از آن تعبیر به خنجری در سینه خود كردند و در این سال و همچنین سال 88 نیز دستور پیگیری و برخورد با مسببین آن را صادر فرمودند؛ اما رفتار‎های دوگانه مسئولان دستگاه اجرایی کشور در این دو واقعه کاملا متفاوت و متضاد بود تا جایی که وزارت‎خانه‎‎های کشور و علوم – به‎خصوص معاونت سیاسی امنیتی وقت وزارت کشور – در سال 78 کانون توطئه و تهییج دانشجویان برای استمرار اعتراضات و پیگیری عدم فروکش نمودن جو و فضای متشنج آن بود، در حالی‎که در سال 88 حل سریع موضوع در دستور کار این دو وزارتخانه و دغدغه اصلی مسئولان آن بود و تحقیقا از این امر به‎عنوان یکی از علل جمع شدن حادثه تلخ کوی دانشگاه علی‎رغم وجود زمینه بیشتری برای ادامه آن در سال 88 می‎توان نام برد.
2. گرچه در سال 78 شروع اعتراض دانشجویی به‎علت بستن روزنامه سلام به‎خاطر انتشار سندی مجعول و نادرست بود و در سال 88 آغاز آن اعتراض به نتایج انتخابات ریاست‎جمهوری، اما اصل ماجرا بهره‎برداری نادرست احزاب و جریانات سیاسی بود که به‎علت پتانسیل بالای موجود در محیط‎‎های دانشجویی و خاصه تراکم آن در مجتمع خوابگاهی کوی دانشگاه، همیشه از آن به‎عنوان یک پشتوانه اساسی و یک ظرفیت جدی در رسیدن به مقاصد خویش، استفاده نموده‎اند. کافی است که برای پی‎بردن به‎درستی این موضوع به مصاحبه‎‎ها و مقالات منتشر شده در روز‎های منتهی به این دو رخداد تلخ و حضور سرکرده‎گان این جریانات و اظهاراتشان به‎ویژه در سال 78 در کوی دانشگاه توجه گردد تا عمق سوءاستفاده آن‎ها را برای جبران کاستی‎هایشان معلوم سازد. لذا یکی از آموزه‎‎های این دوحادثه پرهیز از نگاه ابزاری صرف به دانشجویان توسط جریانات سیاسی و ضرورت هوشمندی دانشجویان از ابزاردست شدن و استفاده نادرست احزاب و گروه‎‎ها از آن‎ها برای رسیدن به اهداف و اغراض‎شان است.
3. صرف نظر از این‎که تیر ماه، فصل امتحانات دانشجویان در دانشگاه‎هاست و محیط‎‎های خوابگاهی محل آرامش و استراحت آن‎ها و شروع اعتراضات با جمعی بسیار محدود چند ده نفره در هر دو حادثه در برابر حضور چندین هزارنفره دانشجویان در این خوابگاه‎‎ها محل اشکال بوده – گرچه مطلوب آن است که اعتراضات در محیط‎‎های غیرخوابگاهی انجام پذیرد – اما انتقاد جدی به‎نحوه اعتراض و گرفتن به اصطلاح گروگان از نیروی انتظامی و ایجاد بلوا و آشوب در خیابان مجاور کوی دانشگاه و تخریب اموال عمومی مردم و سلب امنیت از شهروندان ساکن در آن منطقه است که با هیچ یک از ضوابط کار جنبش دانشجویی همخوانی ندارد؛ تکرار این انتقاد برای نیروی انتظامی است که به غلط وارد کوی شده و به ضرب و شتم دانشجویانی پرداخته که عمده آن‎ها هیچ نقشی را در این حوادث نداشتند. از این منظر هم فعالین عرصه دانشجویی نیاز به فراست و هوشمندی لازم داشته تا ضمن نقد پدیده‎‎های مختلف در صورت نیاز، اعتراضی در چهارچوب ضوابط داشته و راه افراط و تفریط‎‎های احتمالی را ببندند و هم مسئولان انتظامی می‎بایست ضمن بالا بردن سعه صدر خویش با آموزش مستمر و درست نیرو‎های عمل کننده، اشراف نسبت به عملکرد آن‎ها و برخورد با عوامل خطاکار خود، زمینه این حوادث بسیار غلط و غیرقابل باور را از بین برده و مثل بسیاری از رخداد‎ها با کنترل درست در صحنه مانع از وقوع این‎گونه حوادث گردند؛ ضمن این‎که با اشراف بر محیط، جلوی برخی افراد که بی‎حساب و بدون توجه به اقتضائات محیط‎‎های دانشجویی مواجهه احساسی را دنبال می‎کنند را باید گرفته تا موضوعی خارج از روال درست و مطلوب رخ ندهد.
4. در هر دو مورد غلبه با شروع کار دانشجویی بود اما ادامه کار، به‎ویژه در سال 78 که چندین روز ادامه پیدا کرد توسط عناصر فرصت طلب خارج از دانشگاه و بعضا توسط افراد نابابی دنبال شد که نه دغدغه دانشجو جماعت را داشتند و نه چارچوب‎‎های اخلاقی دانشگاه و دانشجو را رعایت مي‎كردند، آن‎ها سعی می‎کردند که فضا را ملتهب نموده و با آشوب و تخریب فضا را متشنج کرده و نظم و امنیت عمومی را برهم ‎زنند. یکی از نقاط ضعف این حوادث عدم برخورد قاطع با اراذل و اوباشی بود که بر زمینه اعتراض کار دانشجویی سوارشده و با التهاب آفرینی کنترل کار را از دست دانشجویان خارج نمودند تا جایی که صحنه‎گردانی آن‎ها لحظه به لحظه بیشتر شده بود، اما کمترین شنیده نیز از دستگیری و برخورد قانونی با آن‎ها اعلام نشد، در این‎خصوص خاصه دستگاه‎‎های امنیتی و انتظامی مسئولیت دارند که می‎بایست اطلاع‎رسانی درستی پیرامون عملکرد خود داشته و در صورت اهمال با مسببین آن برخورد نمایند، علاوه‎ بر اینکه کنترل صحنه و جلوگیری از حضور عوامل غیرقابل کنترل و احساسی در صحنه، کار را پیچیده‎تر و غیرقابل حل خواهد كرد بنابراين می‎بایست با آن نیز مواجهه درست و با تدبیر داشت.
5. خسارت‎‎های رخ داده اعم از معنوی و مادی غیرقابل جبران است. حیثیت دانشجو و دانشگاه و ضرب و شتم و هتک حرمت انجام گرفته به آن‎ها از یک سو و از سوی دیگر قانون شکنی و سلب امنیت شهروندان و اهانت و درگیری با حافظان نظم و امنیت عمومی، چیزی نیست که به راحتی بتوان از کنار آن گذشت، باید دقت کرد که اقدامات و چگونگی اعتراض انجام پذیرفته نادرست بوده و پاسخی غلط‎‎تر از اصل اعتراض را نیز به‎دنبال داشته است که محصول هر دو هزینه سنگینی را برای نظام اسلامی داشته است. پس لازم است دقت شود که لزوما شروع کار به معنی توان اداره و ادامه درست آن نیست و از طرفی عواقب برخورد نادرست با یک عارضه نیز غیر قابل جبران بوده و هیچ توجیه و دفاعی را به‎دنبال نخواهد داشت لذا باید زمینه بروز این‎گونه وقایع را با بالابردن سطح بینش عزیزان ارتقاء داده و برای هر اقدام دانشجویی نیز تمهیدات لازم توسط خود آن‎ها و مسئولان دانشگاه، صورت پذیرد تا کار به‎دست دانشجو و با رعایت ضوابط انجام پذیرد و همچنین مواجهه با دانشجویان نیز باید کاملا فنی و با سعه صدر و درچهارچوب قانون و براساس عرف دانشجویی انجام گیرد تا شاهد وقوع حوادثی از این دست نباشیم.
6. هر اقدامی را می‎توان قطعه‎ای از یک نقشه‎ جامع و بزرگتری دید که بی‎توجهی به آن درگیر شدن با عوارض و حاشیه‎‎ها و بازماندن از متن ماجرا را به دنبال خواهد داشت. اصل فتنه رخ داده در سال 88 و ریشه ده ساله آن به تعبیر مقام معظم رهبری(مدظله العالی)، چیزی نیست که بتوان بر آن چشم بست. اگرچه هدایت‎‎های رهبر فرزانه انقلاب و بصیرت و آگاهی ملت رشید ایران با حضور میلیونی در 23 تیر سال 78 و همچنین در سال 88 سبب برون‎رفت از مشکلات و تهدیدات تحمیل شده به نظام اسلامی و اصل انقلاب شد اما جنبش دانشجویی به‎عنوان یکی از پیشتازان انقلاب اسلامی و حافظان آن و عوامل انتظامی به‎عنوان خدمتگزاران عزیز این مرزوبوم باید دقت صدچندان داشته باشند که دشمن بیدار و هوشیار است و برای هر یک از اقدامات هرچند اندک ما برنامه‎ریزی وسیعی را دارد؛ چه رسد به موضوعاتی همچون رخداد تلخ و فاجعه‎بار کوی دانشگاه که بی‎شک بیشترین سود را از آن خواهد برد، به همین جهت باید کوشید از بروز چنین حوادثی جلوگیری کرده و در صورت وقوع اولیه با سرانگشتان تدبیر آن را حل نمود تا نیازی به گشودن گره‎‎ها، به طرق غیر عادی نباشد