نسخه بروکینگز برای مواجهه آمریکا با رئیس جمهور منتخب ایران

خانم دکتر سووزان مالونی (Dr. Suzanne Maloney) تحلیلگر ارشد “موسسه بروکینگز” در مسایل خاور میانه و مستشار “شورای روابط خارجی” (Council on Foreign Relations (CFR و عضو  پیشین”ستاد طرح ریزی سیاسی” وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا، طی گزارشی تحت عنوان “چرا روحانی برد” ضمن بررسی انتخابات ریاست جمهوری 24 خرداد و تحلیل پیروزی دکتر حسن روحانی در این انتخابات و نتایج این پیروزی، به ارزیابی فرصت های ناشی از این پیروزی برای آمریکا پرداخته و در پایان نسخه‌ای به منظور تعامل آمریکا با ایران در زمان ریاست جمهوری حسن روحانی تجویز است.

موسسه بروکینگز (Brookings Institution)

مالونی در شروع گزارش به تشریح عبارتی که برای عنوان دوم گزارشش انتخاب کرده می پردازد و انتخاب حسن روحانی را  به عنوان یک روحانی میانه رو و پراگماتیست که از انقلاب 1979 میلادی به راس قدرت در ایران نزدیک بوده، یک پایان خجسته نامحتمل بر دوران احمدی نژاد می داند.

وی سپس به بررسی دلایل انتخاب روحانی پرداخته و با اطلاق واژه ی رفرمیست (اصلاح طلبان) بر ایشان، به ویژگی معقول بودن او در قدرت و تسکین ترس های طبقه دینی جمهوری اسلامی به عنوان یک روحانی اشاره می نماید.

مالونی بر این عقیده است که روحانی به عنوان رییس جمهور آینده ی ایران، در دوران ریاست خود خیلی از مفاهیم سیستم و در درجه نخست از اولویت رهبر منحرف نخواهد شد.

دکتر مالونی سپس به بررسی عوامل اقتصادی و تاثیر آن در انتخاب روحانی پرداخته و با اعلام قطعی این مطلب که مشکلات اقتصادی دوران احمدی نژاد ناشی از بی تدبیری های اقتصادی او در کشور بوده، تمرکز روحانی بر این بی تدبیری ها را دلیل دیگر انتخاب وی دانسته و گستره وسیعتری از پشتیبانی نسبت به روسای جمهور قبلی را برای وی قائل می شود و این پشتیبانی را دارایی با‌ ارزشی برای گذر از بحران اقتصادی و انزاوی ایران می داند.

وی در تحلیل فضای انتخابات و تقابل بین نامزد ها، سعید جلیلی را کاندیدای مورد نظر محافظه کارن دانسته و ضمن توصیف وی به عنوان یک متدین خشک، دلایل گرایش محافظه کاران به جلیلی را مورد بررسی قرار می دهد؛ مالونی در بیان این دلایل به ویژگی:

* شهید زنده ( اشاره به جانبازی وی)
* نماز وظیفه شناسانه وی (اشاره به رنگ پریدگی پیشانی وی)
* تبعیت کامل وی از آیت الله خامنه‌ای
اشاره می نماید.

خانم مالونی در نهایت جلیلی را به عنوان یک تندرو از نسل جوان و نسخه بهبود یافته احمدی نژاد دانسته و می افزاید:
روحانی با اعمالی نظیر قول آزادی زندانی های سیاسی و گفتن این جمله که همه آن‌هایی که در حصر خانگی به سر می برند را آزاد می کند، به خط قرمز های نظام فشار آورده و تلاش محافظه کاران برای تخریبش را با انتشار فیلمی از تجربیات خود ( اشاره به عضویت در شورای عالی دفاع، شورای عالی پشتیبانی جنگ و فرمانده پدافند هوایی) در زمان جنگ ایران و عراق و مذاکرات هسته ای دور زد.

مالونی اتحاد بی سابقه جناح راست معتدل به نمایندگی روحانی و هاشمی و رفرمیست ها را مسیری برای خروج اصلاح طلبان از کویر سیاسی که در پایان دولت خاتمی آن‌ها را ضعیف کرده بود دانسته و ائتلافی که روحانی با خروج محمدرضا عارف بدست آورد و در مقابل شکسته شدن جناح محافظه کاران و عدم توانایی آن‌ها برای یکپارچگی حول یک کاندیدای واحد که  اگر اتفاق می‌افتاد می توانست حداقل انتخابات را به دور دوم بکشد را از دیگر دلایل پیروزی روحانی در انتخابات معرفی می نماید.

مالونی با اشاره به حمله علی اکبر ولایتی به سعید جلیلی بر سر عدم توانایی در معامله بر سر مساله هسته ای اشاره نموده و این حمله را شروعی بر یک طغیان بر سر مسأله هسته ای توصیف نموده و ضمن “تحیر بر انگیز” دانستن این بحث در مناظرات، طرح  آنرا در رسانه عمومی بدون در نظر گرفتن منافع ارزیابی می نماید.

وی در این رابطه می نویسد:
این جدال اعترافی به این موضوع بود که رنج‌های عموم مردم که ناشی از تحریم ها است دیگر از طریق نمایش‌های هسته ای و حتی ملی گرایی دینی قابل تسکین نیست.

مالونی احتمال می دهد انتخاب روحانی، برای اختیار دادن به یک آشتی دهنده است تا روابط تخریب شده ایران با جهان را مرمت کرده و راهی برای مساله هسته ای پیدا کند تا ایران بتواند صادرات نفت را  احیا و تجارت عادی را از سر بگیرد.
البته مالونی در این گزارش، انتخاب روحانی را یک تغییر تاریخی در نزدیکی ایران، به دنیا و یک کناره گیری هسته ای را در شرف وقوع می داند.

مالونی در نهایت به عنوان طرح پیشنهاد خود به ایالات متحده امریکا می نویسد:
این انتخابات برای واشنگتن به معنای تائید کامل این موضوع بود که استراتژی آمریکا حداقل از یک نظر کار می کند و پیامد آن تایید می کند که اشتیاق سیاسی برای معامله هسته ای در جمهوری اسلامی وجود دارد.

وی در طرح خود هشدار می دهد که حتی با یک رئیس جمهور متعادل تر مساله هسته ای بلافاصله حل نمی شود و حوزه سیاسی تقسیم شده ایران به سختی همیشه است و برای فایق آمدن بر “بدبینی” در ایران، آمریکا باید صبور بوده و این نکته را بفهمد که روحانی باید به ایرانیان نشان دهد که می تواند نتایج ملموس برای پیشنهاد های دیپلماتیک ایجاد نماید و این بدان معناست که آمریکا باید آماده ارائه پیشنهاداتی در مقابل هر پذیرش و عقب نشینی در پرونده هسته ای باشد؛ پیشنهاداتی که باعث تسکین تحریم ها شود.

خانم دکتر در طرح خود به رییس جمهور آمریکا هشدار داده و ضمن فراخواندن اوباما به احتیاط کامل، درباره چرایی این احتیاط می نویسد:
بیش از حد مشتاق به نظر رسیدن ایالات متحده موجب تنزل جایگاه داخلی روحانی می شود.

خانم دکتر مالونی گزارش راهبردی خود را با یک ارزیابی کلی به پایان می برد؛ او شیخ دیپلمات (روحانی) را فردی دُرست، در زمان دُرست برای خروج ایران از بحران و انزوا از طریق ارتباط با جهان (مشخصاً ایالات متحده) ارزیابی می کند.